Algemene Begraafplaats Crooswijk is een van de mooiste oude groene gebieden van Rotterdam. Een verrassend en veelzijdig park met een belangrijke historie. De monumenten en graftekens vertellen niet alleen over de mensen die er begraven liggen, maar ook over wat er zich in de wereld afspeelde.

Tot de negentiende eeuw was het de gewoonte dat de doden in en rond kerken begraven werden. In 1827 werd het begraven binnen de bebouwde kom verboden. De Rotterdamse stadsarchitect Pieter Adams ontwierp daarom een nieuwe begraafplaats op het terrein van de buitenplaats het Huis te Krooswijck.

De begraafplaats is in juli 1832 in gebruik genomen. Sinds 1915 is een nieuwe entree in gebruik aan de Kerkhoflaan. In 1996 is Begraafplaats Crooswijk een Rijksmonument geworden. Begraafplaats Crooswijk heeft een apart gedeelte ingericht voor begrafenissen van de sterk gegroeide islamitische bevolking.

Een greep uit de aanwezige monumenten. Zo is er het militaire ereveld ook wel erehof genoemd. Hier bevindt zich het indrukwekkende monument ‘Vallende man’, een creatie van beeldhouwer Cor van Kralingen. Het bronzen beeld is drie meter hoog en stelt een achterover vallende man voor: gevallen in de strijd tegen de vijand. Er lagen hier oorspronkelijk 102, maar nu 115 Nederlandse militairen begraven. Van hen vielen 110 man in de omgeving van Rotterdam in de meidagen van 1940 in de strijd tegen de Duitsers. Vier kwamen om in Duitse

krijgsgevangenschap, het 115e slachtoffer is een militair gesneuveld in Nederlands Nieuw-Guinea in 1962 en hier herbegraven. Het monument werd op 26 mei 1951 onthuld door Hermine Gerarda de Kempenaer, de eerste presidente van de Oorlogsgravenstichting, en weduwe van dr. Anton van Anrooy, oprichter van de Oorlogsgravenstichting.

Tevens is er het erehof met het prachtige monument ‘Knielende vrouw met duif’, eveneens van Cor van Kralingen. Het monument herdenkt alle Rotterdamse burgerslachtoffers van het Duitse terreurbombardement van 14 mei 1940 en het Amerikaanse ‘vergissingsbombardement’ van 31 maart 1943, wier stoffelijke resten hier zijn begraven. Later zijn hier ook de stoffelijke resten van de slachtoffers van de Hongerwinter in 1944-45 begraven. Ook liggen hier nog twaalf Nederlandse militairen, gesneuveld in mei 1940, apart begraven. Op 14 mei 1965 is het fraaie beeldhouwwerk onthuld door de toenmalige burgemeester van Rotterdam Wim Thomassen.

Tot slot ‘De Duitse dame’ van de Duitse beeldhouwer Gustav A. Bredow. Dit bijzondere maar door de tand des tijds helaas aangetaste beeld van een vrouw, in een lang gewaad omhangen met een mantel met kap (verpersoonlijking van de dood), met een naakte jongen die bescherming bij haar lijkt te zoeken (symbool voor de te jong gestorven soldaat) is opgericht ter nagedachtenis aan 14 jonge Duitse, in Nederland geïnterneerde militairen die hier in 1918 door ziekte zijn overleden. In opdracht van de ‘Deutsche Verein Rotterdam’ werd dit gedenkteken in 1919 geplaatst. In 1968 besloot Rotterdam het geheel als gedenkplaats in stand te houden.

Wie wil kan een prachtige wandeling over Algemene Begraafplaats Crooswijk maken, die start bij de hoofdingang aan de Kerkhoflaan en ongeveer twee uur duurt. Een boekje met routebeschrijving wijst de weg.

Door Peter Zoetmulder

Algemene Begraafplaats Crooswijk is rijk aan groen, kunst en historie
Getagd op: